به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)،
دومین جلسه تدریس تجوید قرآن کریم توسط استاد سیدمحسن موسویبلده، به بحث
در مورد اینکه چگونه قرآن بخوانیم اختصاص یافته است و سؤالاتی همچون این
که آیا خداوند و پیامبر(ص) شیوه قرائت قرآن را مشخص کردهاند، مطرح و به
آنها پاسخ داده است.
در جلسه اول بحث اهمیت تلاوت قرآن مطرح شد و از پیامبر گرامی اسلام(ص)، ائمه(ع) و بزرگان دین گرفته تا همه جامعه اسلامی و همه مسلمانان بنابر دستور سریع آیات قرآن، کلام معصومین(ع) و بزرگان دین موظف هستند قرآن را تلاوت کنند و از طریق قرآن معارف و نور آن را درک کنند و در زندگی خودشان استفاده کنند، همچنین موفق به پیاده کردن این معارف و مفاهیم شوند، اینها همه از طریق تلاوت قرآن، نور آن در قلب وارد میشود.
آیا نحوه تلاوت قرآن مشخص شده است؟
حالا سوال این است که اگر ما بخواهیم تلاوت کنیم آیا خداوند، پیامبر(ص)،
ائمه(ع)، بزرگان و ... نحوه تلاوت قرآن را مشخص کردهاند و یا هرکسی که هر
طوری که فکر میکند میتواند بخواند؟ جواب این سؤال خیر است؛ چرا که نحوه
تلاوت را هم خداوند در سوره مزمل در آیه چهارم به پیامبر(ص) خود فرموده است
که «ای جامه به خود پیچیده شب را که زمینه مناسبی برای عبادت برای قرب به
خداوند دارد برخیز» برخی از شب را به اندازه ظرفیت خود یا بخشی را یا یک
ثلث یا دو ثلث آن را برخیز «وَ رَتِّلِ الْقُرآنَ تَرْتیلاً» داشته باش و
قرآن را با ترتیل بخوان.
صحیح خواندن قرآن
پس نحوه خواندن قرآن هم مشخص شد و ما باید دنبال این باشیم که یعنی چه؛
قرآن را به ترتیل بخوانیم، خلاصه آن را عرض میکنم، از رفتار و عمل و
فرمودههای پیامبر گرامی اسلام(ص)، ائمه(ع) بزرگوار برمیآید در مجموع آن
را به ترتیل بخوان به این معنا خلاصه آن را عرض میکنم و به شکلهای مختلف
میشود از آنها برداشت کرد. قرآن را صحیح، درست و بدون غلط خواندن، که این
بحث تجوید قرآن در همین قسمت میگنجد. قرآن را با رعایت تجوید صحیح
خواندن، یعنی اینکه قرآن را صحیح و بدون غلط بخوانیم.
عجله نکردن در قرائت قرآن
از تعاریفی که در قرآن به عمل آمده این نتیجه را میتوان گرفت که قرآن را
شمرده و منظم بخوانید چرا که خود آیات قرآن از آسمان به شکل ترتیل(سوره
«فرقان») تدریجاً آمده است، خداوند یک مرتبه قرآن را نفرستاده است، بلکه
تدریجاً بر قلب پیامبر(ص) فرستاد و در نزول آن هم عدم عجله هست، در خواندن
آن هم عدم عجله باید باشد. یعنی کسی که قرآن میخواند عجله در خواندن نکند،
مثل شعر با عجله و ضربی قرآن را نخوانید، شمرده بخواند.
تدبر در معنای قرآن
سومین تعریفی که از ترتیل از بزرگان ما آمده این است که قرآن را با تدبر
در معانی آیات آن بخوانید فقط ظاهر آن را نخوانید. تلاوت قرآن نور خودش را
دارد اما اگر میخواهید ترتیل آن رعایت شود ببین که مفهوم آیه، دستورات و
تدبر چه چیزی هست و در عمق آیه تدبر انجام بدهید و هرکس به نسبت ظرفیت
تدبری وجودی خود، تدبر میکند. یک زمان پیغمبر(ص) و علما، تدبر میکنند یک
زمان خود من تدبر میکنم به اندازه خودم، تدبر میکنم هر کدام از ما در
ظرفیتمان به حدی که در معانی و مفاهیمی که داریم تلاوت میکنیم فکر و تدبر
کنیم که چه پیامی دارد.
تأکید بر تلاوت زیبای قرآن
تا اینجا سه نکته برای ترتیل قرآن گفته شد، جالب اینکه نکته چهارم ترتیل
این است که اگر کسی قرآن را به ترتیل بخواند ترتیل آن را مطابق دستور خدا
رعایت کند، این که قرآن را آهنگین و خوش صوت بخوانید این هم در رهنمودهای
بزرگان و ائمه(ع) ما مطرح است، خوش صوت خواندن قرآن یعنی قرآن به صورت
آهنگین و با صدای خوش تلاوت کنید. روایت از امام باقر(ع) است که خداوند
دوست دارد قرآن با صوت زیبا خوانده شود، پس میبینید که قراء تاریخ قرآن را
به این زیبایی میخوانند و در این مسابقات میبینید که قاریان میآیند در
بحث قرائت قرآن از حفظ و از رو سعی میکنند زیباتر از همدیگر بخوانند هر
کدام از آنها مسابقه میدهند و سعی میکنند صحیحتر از دیگری بخوانند،
تجوید و صوت لحن، وقف و ابتدا آن را بهتر رعایت کنند همه اینها در مجموعه
ترتیل است و این دستور خدا است و عمل به دستور پیامبر(ص) و ائمه(ع) است
خودشان عمل میکردند و به ما توصیه کردهاند.
پس اگر خواستیم ترتیل قرآن رعایت شود این چهار نکته رعایت شود یک تجوید را
رعایت کنیم و به درستی بخوانیم دوم عجله در خواندن نکنیم و شمرده قرآن
بخوانیم سوم تدبر در معانی پیدا کنیم، چهارم قرآن را آهنگین و هرچه زیباتر
که خودمان توانستیم قرائت کنیم. همه انسانها خوش صدا هستند، کمابیش نگوید
که من صوت ندارم همه انسانها خوش صوت هستند و کما بیش به یک ودیعه الهی در
وجود ما هست که همه انسانها خوشبختانه دارند با شدت و ضعف تلاوتهای
زیبایی از قرآن انجام میدهند.
یادآوری میشود، آموزش تجوید قرآن کریم استاد موسویبلده در 12 جلسه آموزشی به همت سازمان فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان کشور در حاشیه پنجمین مسابقات بینالمللی قرآن دانشجویان مسلمان تهیه شده است.